Ένας στους 8 κόβει τη θεραπεία για οικονομικούς λόγους - Ιατρικό σφάλμα στο 25%

Η πρώτη μελέτη στάσεων, αντιλήψεων και συμπεριφορών που επηρεάζουν την  επικοινωνία γιατρού- ασθενούς

Ένας στους δύο (50,2%) έχει εγκαταλείψει τον γιατρό του μετά από δυσαρέσκεια και 26,4% έχει υποστεί  ιατρικό σφάλμα πρόσφατα ή στο παρελθόν, ενώ 12,4% έχει διακόψει τη θεραπευτική του αγωγή για οικονομικούς λόγους. Μάλιστα πάνω από 15% δεν πήγε στο γιατρό γιατί δεν είχε να πληρώσει την επίσκεψη.

Από την άλλη πλευρά, ποσοστό 81,4% εμπιστεύεται το γιατρό του, ενώ αντίστοιχα σε ποσοστό 90,1% μπορεί να μιλήσει σε αυτόν με ειλικρίνεια για οτιδήποτε αφορά την υγεία του.

Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από την πρώτη πανελλαδική έρευνα με  θέμα: «Επικοινωνία Γιατρού – ασθενούς – Αλφαβητισμός στην Υγεία –Συμμετοχή των Ασθενών στη Λήψη Αποφάσεων» πραγματοποιήθηκε από την Focus Bari για λογαριασμό του Ινστιτούτου Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ (HIT), στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης της εκστρατείας ενημέρωσης του Med & Me,με τη συμμετοχή εκπροσώπων της επιστημονικής κοινότητας και συλλόγων ασθενών.

Την παρουσίαση πραγματοποίησε χθες η επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας Δρ. Έφη Σίμου, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ. Χαιρετισμό, ενώ ομιλίες απηύθυναν ο Δρ. Γιάννης Μπουκοβίνας, Πρόεδρος της Εταιρείας Παθολόγων- Ογκολόγων Ελλάδας, (Ε.Ο.Π.Ε) η κ. Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος Συλλόγου Καρκινοπαθών - Εθελοντών - Φίλων- Γιατρών (Κ.Ε.Φ.Ι)  και ο κ. Γεώργιος Καλαμίτσης, Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας (Υπουργείο Υγείας).

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο Δρ. Γ. Μπουκοβίνας τόνισε ότι: «Η σχέση ογκολόγου - ασθενούς περνά μέσα από πολλά στάδια, είναι μία σχέση με πολλές συσχετίσεις, ψυχολογικές, κοινωνικές, αξιών και φιλοσοφίας, ιδιαιτεροτήτων και οικονομικών δεδομένων. Ο γιατρός στην ενημέρωση θα πρέπει να ακροβατεί ανάμεσα στη μη συντριβή του ασθενούς, αλλά και στη μη αποκοίμηση του. Η ενεργός συμμετοχή του ασθενούς στη λήψη αποφάσεων, σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα και κινητοποιώντας δυνάμεις του που είναι χρόνια σε ύπνωση, είναι απαραίτητη στη σύγχρονη άσκηση της ογκολογίας, όπου η τελική έκβαση της αρρώστιας δεν είναι πάντα το ζητούμενο, αλλά προσμετρώνται και παράμετροι όπως ποιότητα ζωής, προτιμήσεις ασθενών, κλινικό όφελος, ολοκλήρωση  κύκλου ζωής».

Η κ. Ζωή Γραμματόγλου δήλωσε επίσης ότι: «για να αλλάξει η σχέση γιατρού ασθενούς, χρειαζόμαστε επαγγελματίες υγείας με εν-συναίσθηση, εκπαιδευμένους στην επικοινωνία με τον ασθενή και την οικογένειά του, ικανούς να διαχειριστούν τα ζητήματα της διάγνωσης, της θεραπείας, της υποτροπής και του πιθανού θανάτου. Οι μελέτες και οι κατευθυντήριες οδηγίες βάσει των οποίων καλούνται να ασκήσουν την ιατρική μιλάνε με αριθμούς και ποσοστά. Μπροστά τους όμως έχουν ανθρώπους και καμιά μελέτη δεν μπορεί να περιγράψει τον κάθε ξεχωριστό καρκινοπαθή. Γι’ αυτό και οι κατευθυντήριες οδηγίες -που τόσο θεοποιούνται στις μέρες μας-μπορεί να είναι η πυξίδα, όχι όμως και ο οδικός χάρτης στην άσκηση της ιατρικής. Αυτά  τα προγράμματα εκπαίδευσης που θα έπρεπε να είναι το αλφαβητάρι της ιατρικής απουσιάζουν προκλητικά από την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας».

O κ. Γ. Καλαμίτσης τόνισε στην ομιλία του ότι: «στην προσπάθεια μας να δημιουργήσουμε ένα αποδοτικότερο, δικαιότερο και χωρίς αποκλεισμούς σύστημα υγείας το οποίο παράλληλα θα περιορίζει την σπατάλη, την κακοδιαχείριση και την διαφθορά, αρχίζουμε και κάνουμε βήματα προς ένα πιο ασθενοκεντρικό μοντέλο. Προαπαιτούμενο αυτής της προσπάθειας οφείλει να είναι η αποκατάσταση της ασυμμετρίας που υπάρχει ανάμεσα στην σχέση γιατρού-ασθενούς. Ο ενημερωμένος ασθενής καθίσταται συνυπεύθυνος για τη λήψη ορθών αποφάσεων για την υγεία του».

Συνοψίζοντας η Δρ. Ε. Σίμου επισήμανε ότι: «για πρώτη φορά πραγματοποιείται στην Ελλάδα αντίστοιχη έρευνα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.000 ατόμων, που στόχο έχει τη διεξοδική μελέτη των στάσεων, των αντιλήψεων και των συμπεριφορών που επηρεάζουν την  επικοινωνία γιατρού- ασθενούς, τον αλφαβητισμό στην υγεία, τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή και τη συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων. Ευελπιστεί να συμβάλει, ώστε να βελτιωθεί η επικοινωνία γιατρού- ασθενή που αποτελεί την ηθική βάση σχέσεων αλληλοσεβασμού, ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και εξυγίανσης της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης». Δήλωσε επίσης ότι«η εμπιστοσύνη στο γιατρό θα πρέπει να διαφυλαχθεί και ο σεβασμός, η αξιοπρέπεια και διαφάνεια στη φροντίδα του ασθενή να διασφαλιστούν». 

Τα ευρήματα της μελέτης

Επίσκεψη στο γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες

Σύμφωνα με την  έρευνα, ποσοστό 30,8% των συμμετεχόντων, χρειάστηκε να επισκεφτεί γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες για κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας, ενώ το 44,8% για παροδικό νόσημα ή ατύχημα.

Συννοσηρότητα

Από τους συμμετέχοντες που δήλωσαν ότι επισκέφτηκαν το γιατρό για κάποιο χρόνιο νόσημα, το 28,8% είχε περισσότερα από ένα νοσήματα.

Από όσους δήλωσαν ότι είχαν κάποιο χρόνιο ή παροδικό νόσημα, αλλά δεν επισκέφτηκαν το γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες, το 63,3% θεώρησε ότι δεν ήταν κάτι σοβαρό, 34,8% γνώριζε τι πρέπει να κάνει λόγω προηγούμενης εμπειρίας, ενώ 15,6% δεν επισκέφτηκε γιατρό, επειδή δεν είχε χρήματα να πραγματοποιήσει την επίσκεψη. 

Τέλος, ένας στους 4 επισκέφθηκε το γιατρό του πάνω από 3 φορές επισκέφτηκε το γιατρό του τον τελευταίο χρόνο για χρόνιο ή παροδικό πρόβλημα, με ποσοστά 25,3% και 25,5%, αντίστοιχα. 

Επικοινωνία Γιατρού -Ασθενούς. 

Διαθέσιμος χρόνος

Σε ποσοστό 58,8% πάντα και 22,4%  συχνά οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι ο γιατρός τους δεν τους διακόπτει,  και τους αφιερώνει χρόνο κατά την επίσκεψη (56,2% και 20,7% αντίστοιχα). Ενώ σε ποσοστό 27,3% (μερικές φορές- συχνά - πάντα) απάντησαν ότι αποφεύγουν να κάνουν ερωτήσεις στο γιατρό τους, γιατί έχουν την αίσθηση ότι βιάζεται ή δεν έχει χρόνο.

Εμπιστοσύνη

Ποσοστό 81,4% εμπιστεύεται πάντα και συχνά το γιατρό του, ενώ αντίστοιχα σε ποσοστό 90,1% μπορεί να μιλήσει σε αυτόν με ειλικρίνεια για οτιδήποτε αφορά την υγεία του. Παρόλα αυτά 23,3% διστάζει να μιλήσει στο γιατρό για τον τρόπο ζωής τους και τις καθημερινές τους συνήθειες.

Διευκρινίσεις θεραπευτικής αγωγής

Αναφορικά με τον τρόπο που ο γιατρός επικοινωνεί και επεξηγεί στον ασθενή παραμέτρους της ασθένειας και της φαρμακευτικής αγωγής παρατηρούμε ότι πάντα και συχνά σε ποσοστό 81,6% εξηγεί τα αποτελέσματα των εξετάσεων, σε ποσοστό 92,9% τον τρόπο που ο ασθενής θα πρέπει να παίρνει τα φάρμακα,  ενώ το ποσοστό αυτό καταγράφεται στο 62,4% σε ό,τι αφορά την επεξήγηση των παρενεργειών και των ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων. Τέλος σε ποσοστό 49,8% (πάντα – συχνά) ρωτά τους ασθενείς αν κατάλαβαν όλα όσα τους είπε και 30,8% τους δείχνει συμπληρωματικές εικόνες και γραφήματα για να τους εξηγήσει όλα όσα δεν κατάλαβαν. 

Μετά την επίσκεψη 

Σε ποσοστό 48% όσοι επισκέφτηκαν το γιατρό περισσότερο από τις φορές τους τελευταίους 12 μήνες μίλησαν με το γιατρό τους τηλεφωνικά και ζήτησαν διευκρινήσεις, 30% έψαξε στο διαδίκτυο και 21,1% αναζήτησε ομάδες ασθενών με παρόμοια προβλήματα και ρώτησε τη γνώμη τους.

Άλλο διαβάζω, άλλο καταλαβαίνω

Ενώ σε ποσοστό 73,5% δήλωσαν ότι διαβάζουν πάντα τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων, μόνο 28% τα καταλαβαίνει πάντα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό αναφορικά με τις οδηγίες στο κουτί των φαρμάκων καταγράφεται σε ποσοστό 54,4% και 40% αντίστοιχα. 

Το ξέρω;

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν ότι σε ποσοστό 59,5% πάντα και συχνά γνωρίζουν πώς μπορούν να προλάβουν επιπλοκές από την ασθένειά τους και πού και πώς μπορούν να βρουν πληροφορίες σχετικά με συμπτώματα και τις θεραπείες. Ποσοστό 74,1% γνωρίζει πού μπορεί να βρει γιατρό και το ποσοστό αυτό σημειώνει πτώση 67% στην περίπτωση επείγοντος περιστατικού, καθώς και σε περιπτώσεις που θα πρέπει να αναζητήσει δεύτερη γνώμη 60,5%.Τέλος, ποσοστό 60,9% μπορεί να συμπληρώσει μόνο του ιατρικές φόρμες και έντυπα. 

Αλφαβητισμός και συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή 

Παρότι η πλειοψηφία (79,2%) των συμμετεχόντων θυμάται πως πρέπει να παίρνει τα φάρμακα, ποσοστό 27,7% διακόπτει τα φάρμακα όταν αισθάνεται καλύτερα,  ποσοστό 23,3% λόγω του ότι φοβάται τις παρενέργειες, ποσοστό 12,5% γιατί χρησιμοποιεί εναλλακτικές θεραπείες και ποσοστό 12,4% για οικονομικούς λόγους.

Συμμετοχή ασθενών στη λήψη αποφάσεων 

Σε ποσοστό 73,3%  συμφωνούν ότι οι σημαντικές ιατρικές αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από το γιατρό, και 82,3% ότι οι ασθενείς θα πρέπει να εμπιστεύονται τους γιατρούς τους, ενώ μόνο 19,4% δηλώνει ότι στις δύσκολες καταστάσεις είναι καλύτερα για τους ασθενείς να μην τους εξηγείται η κατάσταση υγείας τους. Τέλος σε ποσοστό 26,8% δήλωσαν ότι συμβουλεύονται το σύντροφό τους προκειμένου να λάβουν μια ιατρική απόφαση με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά φύλο. 

Δικαίωμα στην Υγεία 

Σε ποσοστό 34,6% οι συμμετέχοντες δηλώνουν ότι η προσωπική θέληση και ο αγώνας επηρεάζουν την εξέλιξη της υγείας τους, ενώ ποσοστό 50,2% εγκατέλειψε το γιατρό μετά από δυσαρέσκεια και 26,4% δήλωσε ότι υπέστη ιατρικό σφάλμα πρόσφατα ή στο παρελθόν με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά φύλο.

Πηγή : healthmag.gr